Theo báo cáo của UNAIDS, mỗi phút có 1 sinh mạng mất đi vì AIDS. Trên thế giới, có khoảng 9,2 triệu người đang mang virus HIV nhưng không được tiếp cận với việc điều trị.

Chủ đề của Ngày Thế giới phòng chống HIV/AIDS năm nay là 'Để cộng đồng dẫn dắt'. Chương trình Phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) vừa công bố báo cáo cùng tên, nhấn mạnh vai trò quan trọng của cộng đồng trong cuộc chiến phòng chống AIDS. Báo cáo cũng đặt ra các thách thức như thiếu kinh phí và các khó khăn khác trong việc cứu sống bệnh nhân và chấm dứt căn bệnh thế kỷ. Theo báo cáo, mỗi phút có 1 sinh mạng mất đi vì AIDS, và 9,2 triệu người trên khắp thế giới mang virus HIV nhưng không được tiếp cận với điều trị.

Mặc dù đã có những tiến bộ giảm tỷ lệ tử vong đến 70% so với giai đoạn đỉnh điểm những năm 2000, nhưng HIV/AIDS vẫn là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng quan trọng. Báo cáo cũng chỉ ra rằng, để đảm bảo AIDS không còn là mối đe dọa vào năm 2030, cần sự hỗ trợ đầy đủ cho các cộng đồng từ chính phủ và các nhà tài trợ.

Bà Angeli Achrekar, Phó Giám đốc điều hành Chương trình Phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS, nhấn mạnh vai trò quan trọng của cộng đồng: 'Cộng đồng là những người hiểu rõ nhất về cách thiết lập, thực hiện, và giám sát các chương trình và chiến lược về HIV để tiếp cận những người cần giúp đỡ nhất. Chính cộng đồng sẽ là những người duy trì việc ứng phó HIV trong tương lai. Đây là lý do cho chủ đề của Ngày Thế giới Phòng chống AIDS năm nay. Đây không chỉ là lúc để tôn vinh sự lãnh đạo của cộng đồng, mà còn là thời điểm để kêu gọi hành động, kêu gọi các chính phủ hỗ trợ đầy đủ cho cộng đồng và kêu gọi các tổ chức hỗ trợ toàn diện cho công tác cứu sống con người và loại bỏ các rào cản đối với sự lãnh đạo của cộng đồng.

Tác động tích cực từ các mô hình gửi đến cộng đồng

Vào năm 2015, Liên hợp quốc đã đưa ra mục tiêu kết thúc dịch bệnh AIDS vào năm 2030, là một phần của Mục tiêu Phát triển Bền vững. Các tiến bộ lớn trong hoạt động phòng chống HIV/AIDS đã được ghi nhận tại nhiều quốc gia, và thế giới đang tiến tới hoàn thành mục tiêu 95-95-95 vào năm 2025.

Mục tiêu 95-95-95 bao gồm:

• 95% số người sống chung với HIV biết về tình trạng của mình.
• 95% những người chẩn đoán có HIV được điều trị bằng thuốc kháng virus.
• 95% người được điều trị có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.

Các nước thuộc khu vực Nam sa mạc Sahara ở châu Phi, nơi tập trung tới 2/3 số ca HIV trên thế giới, cũng đang nỗ lực để đạt được mục tiêu 95-95-95. Các mô hình phòng chống và việc tăng cường hiểu biết về HIV từ chính cộng đồng đã cho thấy những tác động tích cực trong cuộc chiến với HIV/AIDS.

Anh Lebohang Seboni là nhà giáo dục và người cố vấn tại tổ chức Takuwani Riime (Diễn đàn nam giới). Đây là một tổ chức do cộng đồng lãnh đạo, cung cấp nơi gặp gỡ và tư vấn cho nam giới để họ có thể tìm hiểu về cách phòng ngừa HIV và các vấn đề sức khỏe khác. Anh chia sẻ: 'Chúng tôi chủ yếu thực hiện các buổi đối thoại với nam giới, gọi là 'can thiệp trong quán rượu'. Chúng tôi đến quán rượu với một nhóm nam giới và thảo luận về các vấn đề ảnh hưởng đến họ với tư cách là đàn ông".

Tại Nam Phi, nơi anh Seboni đang sinh sống, một trong những trở ngại lớn trong việc chấm dứt HIV/AIDS là sự bất bình đẳng giới và khoảng cách đáng kể trong việc cung cấp kiến thức và dịch vụ liên quan đến HIV/AIDS đối với nam giới và trẻ em trai. Các tổ chức như Diễn đàn nam giới đang nỗ lực khắc phục vấn đề này.

Ông Charles Mphephu, Nhà sáng lập Diễn đàn nam giới, nói: "Chúng ta cần thay đổi và tập trung vào nam giới cũng như thay đổi hành vi xã hội về sức khỏe nam giới. Có những người đàn ông bị bỏ mặc, có người không muốn đến phòng khám, thậm chí họ chẳng có thông tin về HIV/AIDS".

Từ việc chống lại sự kỳ thị và phân biệt đối xử, đến việc ủng hộ tiếp cận các biện pháp can thiệp chi phí phải chăng và các dịch vụ chăm sóc cộng đồng lấy người bệnh làm trung tâm, các cộng đồng đã định hình cách họ đối mặt với HIV trong nhiều thập kỷ. Nhân Ngày Thế giới phòng chống AIDS năm nay, Liên hợp quốc kêu gọi các chính phủ trên toàn thế giới trao quyền cho các cộng đồng cơ sở để họ có thể lãnh đạo trong cuộc chiến chấm dứt bệnh AIDS.

Bà Angeli Achrekar, Phó Giám đốc điều hành Chương trình Phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS, phát ngôn: 'Chúng tôi kêu gọi tất cả các nước thừa nhận vai trò lãnh đạo của cộng đồng, đảm bảo rằng cộng đồng được đặt ở vị trí dẫn đầu trong các vai trò mà chúng ta biết họ có thể làm được và họ là trung tâm trong hoạt động phòng chống HIV. Thứ hai, về nguồn lực, chúng ta cần đảm bảo rằng các lãnh đạo cộng đồng nhận được nguồn lực phù hợp. Chúng tôi đã chứng kiến sự giảm nguồn tài trợ toàn cầu cho các tổ chức cộng đồng, con số này cần phải tăng lên. Thứ ba và cuối cùng, chúng ta cần bảo vệ cộng đồng. Bảo vệ quyền cơ bản của mọi người.

Tổ chức Y tế Thế giới tiếp tục hỗ trợ các đối tác toàn cầu để hoan nghênh vai trò của cộng đồng trong việc thu hẹp khoảng cách xét nghiệm, điều trị và chăm sóc cho những người bị bỏ lại phía sau và thúc đẩy tiến trình chấm dứt AIDS như một mối đe dọa sức khỏe cộng đồng toàn cầu.

Chỉ còn chưa đầy 7 năm để đạt được mục tiêu chấm dứt HIV/AIDS. Nhu cầu cấp thiết là tiếp tục tài trợ cho các chương trình phòng chống HIV ngay từ cộng đồng để có thể tiếp cận rộng hơn với những người bị ảnh hưởng. Những nỗ lực này rất cần thiết để thu hẹp khoảng cách trong chẩn đoán và điều trị người nhiễm HIV và giúp tất cả các quốc gia tiến gần hơn đến mục tiêu 95-95-95.